In augustus zijn twee artikelen van Sira Consulting geplaatst in het Financieel Dagblad (FD) en vakblad SC over de rol van de overheid bij de aanpak van leegstand. De artikelen over dit actuele onderwerp zijn gebaseerd op onze ervaringen bij gemeenten en provincies, alsmede een congres van Binnenlands Bestuur, dat op 20 juni jl. heeft plaatsgevonden in Nieuwegein.
Leegstand van kantoren is een complex probleem voor veel gemeenten. Wat het met name complex maakt, is het feit dat leegstand vaak is versnipperd tot halfgevulde bedrijfspanden met lopende huurcontracten. Beleggers en financiers weten elkaar onvoldoende te vinden om gezamenlijk tot oplossingen te komen. Wat de overheid kan doen is ervoor zorgen dat partijen elkaar vinden: door bijvoorbeeld gezamenlijk een kosten-baten analyse te maken waarin duidelijk wordt wat een halfvol pand kost en hoeveel het huurcontract waard is. Huurders kunnen (middels een goed aanbod) wellicht worden uitgeruild, zodat aantrekkelijke panden verder worden gevuld en andere panden volledig worden leeggemaakt voor herbestemming of sloop.
Herbestemmen vraagt om flexibiliteit van gemeenten om tot economisch aantrekkelijke oplossingen te kunnen komen. Wet- en regelgeving biedt gemeenten hiervoor ruimte, maar daarvan wordt te weinig gebruik gemaakt. Zo wordt bijvoorbeeld nauwelijks gebruik gemaakt van de mogelijkheid tot herverkavelen of het tijdelijk afwijken van het bestemmingsplan (wat de crisis en herstelwet mogelijk maakt). Gemeenten kunnen ook faciliteren bij het oprichten van een Bedrijfs Investerings Zone (BIZ), waarmee ondernemers gezamenlijk investeren om gebieden aantrekkelijker te maken.
Ook provincies hebben een rol bij het tegengaan van leegstand. Op kantoorruimten bij aantrekkelijke (OV) knooppunten na is er weinig vraag naar nieuwbouw. Doordat gemeenten onderling met elkaar concurreren, is coördinatie vanuit provincies wenselijk. Provincies hebben formeel al 9 jaar de bevoegdheid om in te grijpen in ruimtelijke plannen van gemeenten middels een verordening, maar maken daar vrijwel nooit gebruik van.
Op lokaal niveau moet de overheid dus optreden en gebruik maken van de mogelijkheden in de wet- en regelgeving. Maar ook in de vorm van goede dienstverlening kunnen gemeenten leegstand aanpakken. Bijvoorbeeld door het faciliteren van beleggers, financiers en beheerders om gezamenlijk actief op zoek te gaan naar kansen. De markt kan dan toch haar werk doen met een beetje hulp van de overheid. Het excuus van gemeenten dat hiervoor geen middelen beschikbaar zijn gaat niet op, want de Rijksoverheid biedt hiervoor subsidie aan via het Bewijs van Goede Dienst.
Sira Consulting denkt graag met u mee over mogelijkheden om leegstand van kantoren of winkelpanden in uw gemeente aan te pakken.
