Raad van State (RvS) en de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) signaleren dat de kwaliteit en uitvoerbaarheid van de Nederlandse regelgeving steeds meer onder druk komt te staan.
Raad van State
In het jaarverslag 2015 dat op 5 april is gepresenteerd, signaleert RvS een tendens van minder regels, open normen en ruimte om te experimenteren. Hiermee wil het Kabinet belemmeringen wegnemen, ruimte vrijmaken voor innovatie en voorzien in toekomstbestendige regelgeving. Ook verloopt de besluitvorming steeds sneller.
Deze ontwikkelingen zijn positief voor het ondernemersklimaat, maar er zijn ook risico’s voor de kwaliteit van regelgeving. RvS stelt dat open normen en minder regels leiden tot meer juridische geschillen en hogere maatschappelijke kosten. Gedetailleerde wetten en regels geven immers veel meer duidelijkheid en minder ruimte voor interpretatie. Ook leidt het continue veranderen van regels tot maatschappelijke onzekerheid en kan op termijn zelfs leiden tot burgerlijke ongehoorzaamheid en het verlies van vertrouwen in de wetgever.
RvS signaleert verder dat de snelle besluitvorming, gericht op het verkrijgen van politiek en bestuurlijk draagvlak, ten koste gaat van goede juridische toetsing van nut, noodzaak en doelmatigheid van beleidsmaatregelen. Vooral waar politieke akkoorden zijn afgesloten lijkt het nakomen van afspraken belangrijker dan juridische deugdelijkheid.
Ook bij de trend om te decentraliseren plaatst RvS kanttekeningen. Dit kan ten koste gaan van samenhang, eenheid en het vermogen tot rechtvaardige verandering.
Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV)
De Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) heeft eveneens kritiek op de trend van decentralisatie. Elly Plooij-van Gorsel geeft in een interview met SC aan dat noch in Brussel, noch in de Tweede en Eerste Kamer voldoende rekening wordt gehouden met de uitvoerbaarheid van beleid. Dat leidt tot onvrede bij lokale en regionale bestuurders.
Ze geeft aan dat de relatie tussen de wetgever enerzijds en de uitvoerder anderzijds ontbreekt. De AIV vraagt het Rijk daarom om regio’s meer en vooral eerder te betrekken bij de besluitvorming.
Toetsing van kwaliteit
In Nederland moet de kwaliteit van regelgeving worden getoetst aan de hand van het Integraal Afwegingskader (IAK). Het IAK vereist onder andere dat nieuwe en gewijzigde regelgeving juridisch wordt getoetst. Daarnaast kent het IAK toetsen om de gevolgen van nieuwe regelgeving voor de bestuurlijke lasten van decentrale overheden vast te stellen. Ook moeten de gevolgen voor bedrijven worden getoetst met een bedrijfseffectentoets en voor burgers een regeldrukmeting, inclusief de effecten op de administratieve lasten en nalevingskosten.
Het IAK en de bijbehorende toetsen leveren een belangrijke bijdrage aan de borging van de kwaliteit van regelgeving. Sira Consulting heeft ruime ervaring met het toetsen van nieuw én bestaand beleid.
Meer informatie over het Integraal Afwegingskader is te vinden op de site van het Kenniscentrum Wetgeving en Juridische Zaken:
https://www.kcwj.nl/kennisbank/integraal-afwegingskader-beleid-en-regelgeving